گفت‌وگوی آفرینش با جلال تهرانی – کارگردان تئاتر به مناسبت نمایش «نه‌فرتی‌تی»
اگر عده‌ای در یک تاویل به اشتراک می‌رسند و این باعث خنده می‌شود، من چه کنم؟
انگیزه شما برای ساخت این نمایش چه بوده است؟
این نمایش به مناسبت صدمین سالگرد تولد حسن مقدم نویسنده «جعفرخان از فرنگ برگشته» نوشته شد و سال گذشته تمرینات را شروع کردیم در جشنواره فجر سال قبل شرکت داشتیم.
آیا در بازبینی نمایش دچار ممیزی شدید؟
اشکالی به وجود نیامد.
مشکلاتی که در به روی صحنه بردن این نمایش داشتید؟
اصلا اشکالی نداشتیم.
شرایط انتخاب بازیگران چگونه بود؟
به دلیل این که اولین تجربه‌ی کارگردانی من بود و به لحاظ انتخاب بازیگر مشکلات فراوانی داشتم به همین خاطر تمرینات خیلی طولانی شد و تا شش ماه اول ما دو بازیگر را اصلاً نداشتیم.
به لحاظ مالی فقط نگاه به گیشه دارید یا از مرکز هنرهای نمایشی تغذیه می‌شوید؟
به دلیل حضور در جشنواره بناست که با مرکز قرارداد داشته باشیم و هنوز قرارداد را نبسته‌ایم.
نمایش «نه‌فرتی‌تی» را برای مخاطب خاص روی صحنه برده‌اید یا مخاطب عام، و استقبال از آن چگونه بود؟
همیشه امیدوارم که بتوانم با سطوح مختلفی ارتباط برقرار کنم و تا امروز هم استقبال بد نبوده.
فکر می‌کنید ابزار جذب تماشاچی در این برهه از زمان چه چیزهایی باشد؟
جذب تماشاچی در مقطع زمانی کوتاه، به خیلی مسائل بستگی دارد، مثل به روز بودن موضوعات، استفاده از بازیگران به نام و مشهور، انتخاب زمان و مکان اجرا، در صورتی که امکان انتخاب وجود داشته باشد. منتها باور شخصی من در اینکه در هر شرایطی کار باید اقتدار خود را به رخ بکشد تا جذب مخاطب نماید فارغ از مجموعه عواملی است که در بالا گفته شد.
به نظر شما بعد از دوم خرداد چه تحولاتی در زمینه تئاتر به وجود آمده است؟
اگر بخواهم صادقانه پاسخ دهم بضاعت این مقایسه را ندارم اما به نظر می‌رسد به لحاظ کمیت پیشرفت قابل ملاحظه‌ای داشته است. امیدوارم از دل این کمیت، کیفیت هم بیرون بیاید.
نظر شما درباره‌ی انتقاد از کارهای هنری چیست؟
فکر می‌کنم نقد هنری باید و لازم است. تأکید کنم بر این باید که باید به فرم بپردازد و اگر سراغ محتوا می‌رود باید پی رابطه‌ی آن محتوا با فرم بگردد. متأسفانه جریان نقد حاکم بر تئاتر ما در اکثر موارد به قصه و محتوای فارغ از فرم پرداخته و این باعث شده است که بین نسل‌ها فاصله‌ی چشمگیری بیفتد چرا که اعتبارات ساختاری آثار هیچ یک از هنرمندان یک نسل از طریق نقد به نسل بعدی منتقل نشده است.
درباره شهرت و محبوبیت یک هنرمند چه عقیده‌ای دارید؟
بستگی به تعریفی است که ما از لفظ هنرمند می‌دهیم.
خواسته‌ی قلبی شما توسط بازیگران به صحنه برده شد؟
بعد از یک سال تجربه‌ی تمرین و اجرا به این نتیجه رسیدم که چنین خواسته‌ای معقول نیست و یک نویسنده یا کارگردان برای رسیدن به هدف مطلوب چاره‌ای ندارد که همانقدر که از بازیگرها انتظار دارد که به سمت او پیش بیایند او هم به سمت بازیگر حرکت کند.
نظر خود شما درباره‌ی این نمایش؟
تجربه‌ی بسیار بسیار سخت و طاقت‌فرسایی برایم بوده است و البته با ارزش.
طنز کلامی بسیار زیاد در نمایش شما همراه با کمی کنایه‌های زننده بود، نظرتان در این‌باره چیست؟
به غیر از یکی دو مورد فحاشی‌های روزمره، حرف یا کنایه‌ی رکیک نداریم. مسأله تعبیر است چیزی که من دوست دارم این است که هر کلمه یا حرکت به تعداد مخاطب امکان تأویل داشته باشد حال اگر عده‌ای در یک تأویل به اشتراک می‌رسند و این باعث خنده می‌شود من چه کنم؟
آفرینش، ۷ شهریور ۱۳۸۱
